Yüksek irtifa, deniz seviyesinden çok yüksekte bulunan yerler için kullanılan bir terimdir. Genellikle, 2400 metrenin (8000 feet) üzerindeki irtifalar yüksek irtifa olarak kabul edilir. Yüksek irtifada bulunan dağcılar ve sporcular, oksijenin azalması ve atmosfer basıncının düşmesi gibi çevresel faktörlerle mücadele etmek zorundadır.
Yüksek irtifa, vücudun oksijen alımını zorlaştırır ve bu durum aklimatizasyon sürecini gerektirir. Aklimatizasyon, vücudun düşük oksijen seviyelerine uyum sağlaması sürecidir. Yüksek irtifaya çıkıldığında karşılaşılan yaygın problemler arasında yüksek irtifa hastalığı (akut dağ hastalığı), beyin ödemi ve akciğer ödemi gibi ciddi sağlık sorunları bulunur. Bu nedenle, yüksek irtifada yapılan aktiviteler özel hazırlık ve dikkat gerektirir.
Kaç metre yükseklikten sonra dağ hastalığı oluşmakta
Dağ hastalığı (akut dağ hastalığı), genellikle 2400 metre (yaklaşık 8000 feet) üzerindeki irtifalarda ortaya çıkmaya başlar. Ancak, semptomların görülme eşiği kişiden kişiye değişebilir ve bazı insanlar daha düşük irtifalarda bile belirtiler yaşayabilirken, diğerleri daha yüksek irtifalara kadar belirti göstermeyebilir.
Dağ hastalığının yaygın belirtileri şunlardır:
-
Baş ağrısı
-
Bulantı ve kusma
-
Yorgunluk ve halsizlik
-
Baş dönmesi
-
Uyku problemleri
-
İştah kaybı
Ciddi vakalarda görülebilecek komplikasyonlar:
-
Yüksek irtifa beyin ödemi (HACE) – Beyinde sıvı birikmesi ve şişme
-
Yüksek irtifa akciğer ödemi (HAPE) – Akciğerlerde sıvı birikmesi
Dağ hastalığından korunmak için yavaş ve kontrollü bir şekilde irtifa kazanmak, bol su içmek, alkol ve sigara tüketiminden kaçınmak, hafif yiyecekler tüketmek ve gerektiğinde uygun ilaçları kullanmak önemlidir. Ayrıca, belirtiler ortaya çıktığında hemen daha düşük bir irtifaya inmek de hayati önem taşır.
Mürşidin Demircan
Antrenör (TAF – HİS)