“İçtihat Metni”
Mahkemesi: İş Mahkemesi
Davacı, sosyal güvenlik destek primi ödemekle yükümlü bulunmadığının tespitine, tahsil edilen primlerin yasal faiziyle birlikte iadesine karar verilmesini istemiştir. Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kabulüne karar vermiştir. Hükmün davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
K a r a r
Dava, davacının 1998 yılı sonrasında çalışması ve vergi kaydı olmadığı halde … oda kaydı esas alınarak Kurum tarafından gerçekleştirilen Sosyal Güvenlik Destek Primi yükümlülüğüne yönelik Kurum işleminin iptali ile 6.295,… TL Sosyal Güvenlik Destek Primi ödemesinin faizi ile birlikte davacıya iadesi istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kabulü ile davacının 01/09/2003 – 01/…/2008 tarihleri arası dönem nedeni ile Sosyal Güvenlik Destek Primi ödeme yükümlüsü olmadığı ve bu dönem için davacıdan tahsil edilmiş olan 6.295,… TL Sosyal Güvenlik Destek Priminin ödeme tarihlerinden itibaren yasal faizi ile birlikte davacıya iadesi gereğinin tespitine karar verilmiştir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden; davacının Emekli Sandığı kapsamında emekli olduğu, “tercüme ve sözlü tercüme faaliyeti”nden dolayı 01/01/1993 – …/…/1994 tarihleri arasında vergi kaydının bulunduğu, 03/05/2004-…/05/2009 tarihleri arasında … Turist Rehberleri Odasında kaydının olduğu, … Esnaf ve Sanatkarlar Sicili Müdürlüğünde ise …/02/1985-…/06/2009 tarihleri arasında kaydının bulunduğu, Kurum tarafından 01/09/2003 tarihi itibariyle Sosyal Güvenlik Destek Primi tescilinin yapıldığı, terk tarihinin ise …/06/2009 olduğu, davacının destek primi borçlarını 6385 sayılı Yasa uyarınca yapılandırmak amacıyla Kuruma başvuru yaptığı, Kurum tarafından 6385 sayılı Yasaya göre 01/09/2003-01/…/2008 tarihleri arasındaki prim borçlarının 6.295,… TL olarak yapılandırıldığı, … taksit halinde taksitlendirildiği, davacının taksitlerinin bir kısmını ödediği, 01/…/2008-…/06/2009 tarihleri arasındaki destek primi borçlarının ise davacının yaşlılık aylığından ¼ oranında kesilerek tahsil edildiği anlaşılmaktadır.
1479 sayılı Kanun’un ek …. maddesinin, ….07.2003 tarih ve 4956 sayılı Kanun’la eklenen ve 02.08.2003 tarihi itibarîyle yürürlüğe giren ilk şeklinde, diğer sosyal güvenlik kurumlarına tabi olarak aylık alanların, sadece ticari kazanç veya serbest meslek kazancı dolayısıyla gerçek veya basit usulde gelir vergisi mükellefi olmaları durumunda, aylıklarından sosyal güvenlik destek primi kesileceği öngörülmüş iken, ….01.2004 tarihinde yürürlüğe giren 5073 sayılı Yasa’nın …. maddesi ile, anılan düzenleme değiştirilerek, diğer sosyal güvenlik kurumlarından aylık alanlar için, 1479 sayılı Yasa’nın …. maddenin I. bendi kapsamında çalışmaya başlama veya bu çalışmalara devam etmeleri koşuluna bağlanmak suretiyle, sosyal güvenlik destek primi sorumluluk halleri genişletilmiştir.
Öte yandan, 1479 sayılı Kanunun, ….03.1985 tarihinde yürürlüğe giren 3165 sayılı Kanunun 6. maddesiyle değişik …. maddesinin (1) numaralı bendinin (a) fıkrasında; diğer sosyal güvenlik kuruluşları kapsamı dışında kalan ve herhangi bir işverene hizmet akdi ile bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan; esnaf ve sanatkarlar gibi ticari kazanç veya serbest meslek kazancı dolayısıyla gerçek veya götürü usulde gelir vergisi yükümlüsü olanlar veya esnaf ve sanatkar siciline kayıtlı bulunanlar ya da kanunla kurulu meslek kuruluşlarına usulüne uygun olarak kayıtlı olanlar sigortalı olarak sayılmış, daha sonra bu hüküm 02.08.2003 tarihinde yürürlüğe giren 4956 sayılı Kanunun …. maddesiyle değiştirilerek esnaf ve sanatkarlar ile, diğer bağımsız çalışanlardan; ticari kazanç veya serbest meslek kazancı dolayısıyla gerçek veya basit usulde gelir vergisi yükümlüleri yönünden vergi kaydı bulunanlar, gelir vergisinden muaf olanlar yönünden ise, esnaf ve sanatkar sicili ile birlikte kanunla kurulu meslek kuruluşuna usulüne uygun olarak kayıtlı olanlar kapsam altına alınmıştır.
Ayrıca, …….2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı yasa’nın Geçici Madde 7- (Değişik madde: ….04.2008-5754 S.K./68. mad) ile; ”Bu Kanunun yürürlük tarihine kadar ….07.1964 tarihli ve 506 sayılı, 02.09.1971 tarihli ve 1479 sayılı, ……..1983 tarihli ve 2925 sayılı, bu Kanunla mülga ……..1983 tarihli ve 2926 sayılı, 08.06.1949 tarihli ve 5434 sayılı kanunlar ile ….07.1964 tarihli ve 506 sayılı Kanunun geçici … nci maddesine göre sandıklara tabi sigortalılık başlangıçları ile hizmet süreleri, fiilî hizmet süresi zammı, itibarî hizmet süreleri, borçlandırılan ve ihya edilen süreler ve sigortalılık süreleri tabi oldukları kanun hükümlerine göre değerlendirilir.” düzenlemesi öngörülmüş olup, aynı Yasa’nın 6. maddesi’nin k bendinde ise; kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan gelir vergisinden muaf olup, esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı olanlardan, aylık faaliyet gelirlerinden bu faaliyetine ilişkin masraflar düşüldükten sonra kalan tutarı, prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz katından az olduğunu belgeleyenlerin sigortalı sayılmayacakları açıkça düzenlenmiştir.
Yapılacak iş, İl Kültür ve Turizm Müdürlüğünden davacının profesyonel turist rehberlik kartına ilişkin olarak en son ne zaman vize yaptırdığını, bu vizenin geçerliliğinin ne zaman son bulduğunu, davacının rehberlik kimlik kartının ne zaman ve hangi tarih itibariyle iptal edildiğini sormak, davacının rehberlik faaliyetinin devam edip etmediğini araştırmak, son bulmuş ise ne zaman son bulduğunu belirlemek ve yukarıdaki açıklamalar ışığında davacının durumunu değerlendirip sonucuna göre bir karar vermekten ibarettir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir. O halde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
Sonuç: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, …/03/2016 gününde oybirliğiyle karar verildi.