-
PROFESYONEL TURİST REHBERLİĞİ
-
REHBERLER DERNEĞİ
“İçtihat Metni”
Davacı : …
Vekili : Av. …
Davalı : Turizm Bakanlığı
İstemin Özeti : Profesyonel turist rehberlerinin yıllık vize işleminin yapılabilmesi için Rehberler Derneğine üye olunduğunun belgelendirilmesi gerektiğine ilişkin olup, İl Turizm Müdürlüklerine gönderilen Turizm Bakanlığı Turizm Eğitimi Genel Müdürlüğü’nün 17.12.1993 günlü ve 02.2.630/6903526 sayılı genelgesinin ve bu genelgenin davacıya duyurulmasına ilişkin İzmir İl Turizm Müdürlüğü’nün 3.1.1994 günlü ve Eğt. Şb.435.290/12 sayılı işleminin; profesyonel turizm rehberliği ile ilgili yasal bir düzenleme bulunmadığı, yalnızca “Profesyonel Turist Rehberliği Yönetmeliği” olduğu, rehberlerin, meslekleri gereği çoğunlukla bir seyahat acentasıyla bağımlı olarak çalışmakta oldukları ve mesleki çalışmalarının anılan yönetmelikle kurallandırıldığı, yönetmeliğin 39. maddesi gereğince, her
yıl turist rehberlerinin vizesinin il turizm müdürlüklerince yapılmakta olduğu ve bunun için yalnızca sabıkasızlık belgesi gerektiği, vize için Türkiye’de beş ilde bulunan derneklere kayıt zorunluluğu getirilmesinin dayanaksız olduğu, dernek üyeliğine zorlanamayacakları iddiasıyla iptali istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Profesyonel Turist Rehberliği Yönetmeliğinin 39.maddesinde vize zorunluluğu ile ilgili olarak düzenleme yapıldığı, bu hükmün, turist rehberlerine vize işlemi için ne yapmaları gerektiğini açıklayan bir hüküm olduğu, turizmin geliştirilmesi için alınacak önlemler konusunda bakanlığın yetkili olduğu ve dava konusu işlemin bu yetkiye dayanılarak tesis edildiği, meslek disiplini ve halkla ilişkilerde güvenin sağlanmasının amaçlandığı iddiasıyla davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
D.Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : Profesyonel Turist Rehberliği Yönetmeliğinin vize mecburiyeti başlıklı 39. maddesinde vize isteminde bulunan rehberlerden istenilen belgeler belirlenmiş olup turist rehberlerinden yönetmelikte sayılmayan bir belgenin istenilmesi, ek koşul getirilmesi hukuka aykırı olduğundan, dava konusu işlemlerin iptali gerektiği düşünülmüştür.
Danıştay Savcısı : …
Düşüncesi : 2 Temmuz 1986 tarih ve 19152 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanan “Profesyonel Turist Rehberliği Yönetmeliği”nin vize mecburiyeti başlıklı 39 ncu maddesinde “Turist rehberleri her yıl 1 ocak 1 nisan tarihleri arasında kimlik kartlarını bağlı bulundukları il müdürlüklerine vize ettirmek mecburiyetindedirler. Vize için yapılan müracaatlarda vize talebinde bulunan rehberler: savcılıktan alınmış o yılın tarihini taşıyan sabıka kaydı belgesi ile birlikte örneği bakanlıkça hazırlanmış olan tur formlarını çalıştıkları seyahat acentalarından temin edip her tur için doldurarak işveren seyahat acentasına tasdik ettirip il müdürlüklerine ibraz etmek mecburiyetindedirler. İl müdürlükleri her yıl en geç nisan ayı sonuna kadar vize işlemleri yapılan rehberleri isim, adres, dili, sicil no’su, bitirdiği
kursun dönemini kapsayan listeleri bakanlığa bildirirler. Ayrıca vize işlemleri yapılan rehberlerin isim ve adreslerini bildirir listeler il müdürlüklerince ilgili kuruluşlara da bildirilir” hükmü getirilmiştir.
Yukarıda metni açıklanan yönetmelik maddesinin incelenmesinden anlaşılacağı üzere madde de öngörülen vize işleminin yapılması için gerekli koşullar arasında profesyonel turist rehberlerinin meslek teşekkülüne üye olma ve aidat ödeme zorunluluğu bulunmamaktadır.
Dava konusu bakanlık işleminin tesisine neden olan “meslek teşekküllerinin tüzel kişiliklerini sürdürebilmek için gerekli olan üye kaydı ve aidat toplama konularında yaptırım güçleri olmadığı” hususu ise ancak bu konudaki yasal düzenlemeye göre veya yönetmelikte usulüne uygun olarak yapılacak bir değişiklikle giderilebilecek olup bu hususun temini için yönetmelik maddesinde öngörülen koşulların idari işlem ile genişletilmesi idare hukukunun temel ilkeleri açısından olanaklı değildir.
Yukarıda açıklanan nedenle, davanın kabulü ile dava konusu işlemin iptali gerektiği düşünüldü.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onuncu Dairesince duruşma için taraflara bildirilmiş bulunan 28.11.1995 tarihinde, davacılar vekilinin gelmediği, davalı idare temsilcisinin geldiği, Danıştay Savcısının hazır olduğu görülmekle açık duruşmaya başlandı. Taraflara usulüne uygun olarak söz verilip dinlenildikten, Danıştay Savcısının düşüncesi alındıktan sonra duruşmaya son verilerek dava dosyası incelenip gereği düşünüldü:
Dava; Profesyonel turist rehberlerinin yıllık vize işlemlerinin yapılabilmesi için Rehberler Derneğine üye olunduğunun belgelendirilmesi gerektiğine ilişkin olup, il turizm müdürlüklerine gönderilen Turizm Bakanlığı Turizm Eğitimi Genel Müdürlüğü’nün 17.12.1993 günlü ve 02.2.630/6903526 sayılı Genelgesinin ve bu genelgenin davacıya duyurulmasına ilişkin … İl Turizm Müdürlüğü’nün 3.1.1994 günlü ve Eğitim. Şb.435.290/12 sayılı işleminin iptali istemiyle açılmıştır.
187 sayılı Kültür ve Turizm Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 28. maddesi uyarınca Turizm Bakanlığı tarafından hazırlanarak 2.7.1986 tarihli 19152 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Profesyonel Turist Rehberliği Yönetmeliğinin “Vize Mecburiyeti” başlıklı 39. maddesi, “Turist rehberleri her yıl 10 ocak 1 nisan tarihleri arasında, kimlik kartlarım bağlı bulundukları il müdürlüklerine vize ettirmek mecburiyetindedirler. Vize için yapılan müracaatlarda vize talebinde bulunan rehberler; Savcılıktan alınmış o yılın tarihini taşıyan sabıka kaybı belgesi ile birlikte örneği bakanlıkça hazırlanmış olan tur formlarım çalıştıkları seyahat acentalarından temin edip her tur için doldurarak işveren seyahat acentasına tasdik ettirip il müdürlüklerine ibraz etmek
mecburiyetindedirler………” hükmünü taşımaktadır.
Davalı idarece, Türkiye Turist Rehber Odaları ve Rehber Odaları Birliği Yasalarının henüz tasarı halinde bulunduğu, meslekle ilgili kuruluşların tüzel kişiliklerini sürdürebilmeleri için gerekli olan üye kaydı ve aidat toplama konularında yaptırım güçleri, olmaması nedeniyle görevlerini yerine getirebilmekte güçlük çekmeleri dava konusu genelgenin düzenlenmesine gerekçe olarak gösterilmektedir.
Hükmü yazılı olan yönetmelik maddelerinde, turist rehberliği vizesinin yapılması için aranılan koşullar arasında Rehberler Derneğine üye olmak ve aidat ödemek gibi bir koşul yer almadığından, her yıl vize yaptırmak mecburiyetinde olan turist rehberlerine, yukarıda açıklanan gerekçe ile de olsa, vize yapılırken aranacak koşullar arasında sayılmayan “meslek teşekküllerine üye olma zorunluluğunun “dava konusu idari tasarrufa getirilmesinde hukuka uygunluk bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenle dava konusu işlemin iptaline, 28.11.1995 gününde oybirliğiyle karar verildi.