Davanın Özeti
Davacı, 2.7.1986 gün ve 19152 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Profesyonel Turist Rehberliği Yönetmeliği”nin 40, 44, 45, 46, 47, 48 ve 49. maddelerinin; Anayasa’nın 135. maddesi ile meslek disiplininin korunması görev ve yetkisinin kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına verildiği, 507 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Kanunu’nun 30. maddesinin Anayasa’nın 135. maddesine uygun olarak düzenlendiği, disiplin cezaları konusunda Esnaf Dernekleri Birlikleri Disiplin Kurullarının yetkili kılındığı, disiplin cezası verme konusunda davalı Bakanlığı yetkili kılan yönetmelik hükümlerinin 507 sayılı Kanuna ve hukuka aykırı olduğu iddialarıyla iptalini istemektedir.
Savunmanın Özeti
Davacının tercüman rehberlik mesleğinden men cezası ile cezalandırılmasına ilişkin bulunan işlem ile bu işlemin dayanağını oluşturan Tercüman Rehberlik Yönetmeliğinin 34. ve 35. maddelerinin iptali isteğiyle açtığı davanın Danıştay 10. Dairesinin 24.10.1986 gün ve E:1985/1245, K:1986/1640 sayılı kararıyla reddedildiği, davacının Bakanlık aleyhine dava açmayı itiyad haline getirdiği, iptali istenilen yönetmelik hükümlerinin hukuka uygun bulunduğu belirtilerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
Danıştay Tetkik Hakimi : …
Danıştay Savcısı : …
Düşüncesi : Dava; 2 Temmuz 1986 günlü Resmi Gazetede yayımlanan Profesyonel Turist Rehberliği Yönetmeliğinin iptali isteğiyle açılmıştır. Türkiye’yi yerli ve yabancı turistlere en iyi şekilde tanıtacak ve onlara gezileri süresince yardımcı olacak ve doğru bilgiler verebilecek profesyonel turist rehberlerinin seçimi, eğitimi çalışma esaslarının düzenlenmesi ve bu hizmetin ciddi bir hüviyet içinde istikrarlı ve devamlı yürütülmesinin sağlanması amacıyla Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından 2 Temmuz 1986 günlü Resmi Gazetede yayınlanan Profesyonel Turist Rehberliği Yönetmeliği yayımı tarihinde yürürlüğe girmiş ve 8 Eylül 1983 günlü Resmi Gazetede yayımlanan “Profesyonel Tercüman Rehberlik Yönetmeliğini” de yürürlükten kaldırmıştır.
Ancak sözkonusu yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden çok önce tercüman rehberlik mesleğini sürdüren davacının, 13.8.1984 tarihinde ……….. isimli Yunan gemisi ile Kuşadasına gelen turist grubundan bir Alman turiste Türkiye çıkarları aleyhine konuşması nedeniyle olay tarihinde yürürlükte bulunan Profesyonel Tercüman Rehberlik Yönetmeliğinin 35 inci maddesi uyarınca Yüksek Disiplin Kurulu kararı ile rehberlik belgesinin iptal edildiği ve bu karar ile dayanağını teşkil eden yönetmeliğin 34 ve 35 inci maddelerinin iptali isteğiyle açtığı davanında Danıştay Onuncu Dairesince reddine karar verildiği dava dosyası içeriğinden anlaşılmıştır.
Bu duruma göre uyuşmazlık konusu edilen yönetmeliğin iptali istenilen maddelerinin gerek yeniden belge iptali ve gerekse denetim ve disiplin cezalan yolu ile davacıya uygulanması mümkün bulunmadığı gibi bu maddelerin iptali sonucunda adı geçen lehine birtakım hakların doğacağından söz etmek de olanaksızdır.
Böyle olunca mesleğinden men edilmesinden çok sonra yürürlüğe giren değinilen yönetmeliğin dava konusu edilen maddelerinin iptali için açılan bu davada davacının güncel ve aktüel bir menfaatinin bulunduğunu kabul etmek mümkün değildir.
Açıklanan nedenlerle davanın reddi gerektiği düşünülmüştür.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Onuncu Dairesince işin gereği düşünüldü:
Dava; 2.7.1986 gün ve 19152 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan “Profesyonel Turist Rehberliği Yönetmeliği’nin 40, 44, 4,5, 46, 47, 48 ve 49. maddelerinin iptali isteğiyle açılmıştır. Bütün idari işlemlerde olduğu gibi, düzenleyici işlemlere karşı da ancak bu işlemlerden menfaati ihlal olunanlar tarafından dava açılması mümkündür. 2.7.1986 günlü Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Profesyonel Turist Rehberliği Yönetmeliği, Türkiye’yi yerli ve yabancı turistlere en iyi şekilde tanıtacak ve onlara gezileri süresince yardımcı olacak ve doğru bilgiler verebilecek profesyonel turist rehberlerinin seçimi, eğitimi, çalışma esasları ve denetlenmesini düzenlemek amacıyla 187| | sayılı Kültür ve Turizm Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 28. maddesi uyarınca hazırlanmış olup, 8.9.1983 günlü Resmi Gazete’de yayımlanan “Profesyonel Tercüman Rehberlik Yönetmeliği”ni de yürürlükten kaldırmıştır.
Söz konusu yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden önce tercüman rehberlik mesleğini sürdüren davacının, 13.8.1984 tarihinde ……….. isimli Yunan gemisi ile Kuşadasına gelen turist grubundan bir Alman turiste Türkiye çıkarları aleyhine konuşması nedeniyle olay tarihinde yürürlükte bulunan Profesyonel Tercüman Rehberlik Yönetmeliğinin 35. maddesi uyarınca davalı Bakanlık Disiplin Kurulu kararı ile rehberlik belgesinin iptal edildiği, davacının, bu karar ile dayanağını teşkil eden yönetmeliğin 34. ve 35. maddelerinin iptali isteğiyle açtığı davanın Dairemizin 24.9.1986 gün ve E:1985/1245, K:1986/1640 sayılı kararıyla reddedildiği, söz konusu kararın düzeltilmesi isteminin ise yine Dairemizin 5.3.1987 gün ve E: 1986/2326, K:1987/434 sayılı kararıyla reddedildiği dava dosyasının ve konuyla ilgili dosyaların incelenmesinden anlaşılmıştır.
Halen turist rehberi olmadığı tartışmasız bulunan davacının, turist rehberlerinin statülerini düzenleyen Yönetmelik hükümleri menfaatini ihlal eder bir nitelik taşımadığından anılan yönetmelik hükümlerini dava konusu etmesine olanak bulunmamaktadır. Yukarıda ayrıntılarıyla açıklanan nedenlerle, 2577 sayılı idari Yargılama Usulü Kanunu’nun 15. maddesinin l/b bendi uyarınca davanın ehliyet yönünden reddine, yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına 26.1.1989 gününde oybirliğiyle karar verildi.